هرس درختان میوه؛ آموزش قدم‌به‌قدم از زمان هرس تا روش صحیح برای افزایش باردهی

هرس درخت میوه یعنی حذفِ درستِ شاخه‌های اضافه تا درخت انرژی‌اش را جایی خرج کند که باید:
روی شاخه‌های بارده، نورگیری بهتر، تهویه‌ی تاج، و رشد سالم ریشه و تنه.

خیلی‌ها هرس را با «کم کردن شاخه‌ها» اشتباه می‌گیرند.
در حالی که هرسِ اصولی یک کار هدفمند است:
بعضی شاخه‌ها باید بروند چون نور را می‌گیرند، بیماری می‌آورند یا فقط انرژی مصرف می‌کنند؛
و بعضی شاخه‌ها باید بمانند چون آینده‌ی باردهی درخت روی همان‌ها ساخته می‌شود.

در این راهنما یاد می‌گیری:

• چه زمانی هرس کنی (زمستانه، تابستانه، قبل یا بعد از برداشت)،

• کدام شاخه‌ها را حذف کنی و کدام‌ها را نگه داری،

• و چطور هرس انجام بدهی که محصول بیشتر، درخت سالم‌تر و عمر باغ طولانی‌تر داشته باشی.

تعریف هرس (ساده ولی دقیق)

هرس یعنی برش کنترل‌شده‌ی شاخه‌ها یا سرشاخه‌ها برای هدایت رشد درخت.
این برش می‌تواند روی:

• شاخه‌های خشک و بیمار،

• شاخه‌های مزاحم و بی‌فایده،

• یا حتی شاخه‌های سالم (برای فرم‌دهی و تقویت باردهی)
  انجام شود.

هدف هرس حذف کورکورانه نیست؛
هدف این است که ساختار درخت را طوری تنظیم کنیم که نور، هوا و مواد غذایی به بهترین شکل توی تاج پخش شوند.

۲. چرا هرس می‌کنیم؟

هرس کردن یعنی هدایت انرژی.
درخت مثل یک کارخانه است؛ هر شاخه، هر برگ و هر جوانه جایی از انرژی درخت را مصرف می‌کند.
وقتی شاخه‌های اضافی زیاد باشد، درخت مجبور می‌شود انرژی‌اش را بین بخش‌های زیادی تقسیم کند و نتیجه‌اش محصول کم و کیفیت پایین است.

با هرسِ درست، سه اتفاق کلیدی می‌افتد:

A) نوررسانی بهتر و افزایش باردهی

میوه فقط وقتی قوی و شیرین می‌شود که نور کافی بخورد.
شاخه‌های مزاحم → نور را می‌گیرند
در نتیجه:

• میوه‌های داخل تاج ریز می‌شوند

• رنگ نمی‌گیرند

• دیر می‌رسند

• و مقاومتشان پایین می‌آید

هرس یعنی باز کردن تاج تا نور به همه شاخه‌های بارده برسد.

B) تهویه بهتر و کاهش بیماری

درختان میوه دشمن بزرگی به نام رطوبت را می‌شناسند.
تاج‌های شلوغ و بسته، رطوبت را حبس می‌کنند و این یعنی:

• بیماری قارچی

• کپک

• پوسیدگی

• حمله آفات

هرس تاج را باز می‌کند و هوا درون درخت جریان پیدا می‌کند.
این جریان هوا مثل «اکسیژن» برای تاج است.

C) ذخیره و مدیریت انرژی

درخت انرژی را از فتوسنتز و مواد غذایی خاک می‌گیرد.
اگر ۱۰۰ شاخه داشته باشد، باید انرژی را میان ۱۰۰ بخش تقسیم کند.
ولی اگر ۴۰ شاخه داشته باشد، انرژی در همان ۴۰ شاخه متمرکز می‌شود.

نتیجه:

• رشد قوی‌تر

• محصول بیشتر

• میوه درشت‌تر

• درخت سالم‌تر

هرس یعنی حذف مصرف‌کننده‌های اضافی تا انرژی در شاخه‌های بارده جمع شود.

D) جوان‌سازی درخت و تولید شاخه‌های بارده جدید

بعضی شاخه‌ها پیر می‌شوند و محصول نمی‌دهند.
درخت مثل انسان، نیاز به «ریست شدن» دارد.
وقتی شاخه پیر حذف می‌شود، درخت شاخه‌های جدید و قوی می‌زند.

این کار هم باردهی را زیاد می‌کند و هم عمر اقتصادی درخت را بالا می‌برد.

E) فرم‌دهی درست برای آینده درخت

بدون هرس، درخت مثل یک ساختمان که بدون نقشه ساخته شود، نامتقارن می‌شود.
شاخه‌های کج، تنه ضعیف، قد بیش از حد، تاج بی‌فرم…

هرس فرم‌دهی، درخت را مثل یک اسکلت استاندارد می‌سازد:

• تنه قوی

• شاخه‌های اصلی مشخص

• ارتفاع قابل‌برداشت

• شکل منظم و قابل مدیریت

F) افزایش مقاومت در برابر باد، سرما و آفات

شاخه‌های شلخته و بلند:

• در باد می‌شکنند

• در سرمای ناگهانی یخ می‌زنند

• و آفات راحت‌تر پنهان می‌شوند

هرس درست درخت را مقاوم‌تر می‌کند.

۳. زمان هرس درختان میوه

درخت میوه در طول سال چهار حالت دارد:
خواب زمستانه، بیدار شدن، رشد و برگ‌دهی، و باردهی.
هر نوع هرس باید دقیقاً با یکی از این حالت‌ها هماهنگ شود. یعنی هرس تقویم دارد، نه احساس.

به‌طور کلی زمان‌های استاندارد هرس چهار مدل‌اند:

۳.۱ هرس زمستانه (هرس سیاه)

زمان انجام: اواخر پاییز تا قبل از شروع جوانه‌زنی (معمولاً دی تا اسفند)

در این زمان:

• درخت در خواب است و شوک کمتری می‌بیند.

• شاخه‌ها بدون برگ کاملاً دیده می‌شوند.

• فرم‌دهی و حذف شاخه‌های پیر دقیق‌تر انجام می‌شود.

مناسب برای بیشتر درختان برگ‌ریز مثل گردو، بادام، سیب، گلابی، آلو، گیلاس، آلبالو، زردآلو، انار و… .

۳.۲ هرس تابستانه (هرس سبز)

زمان انجام: اواخر خرداد تا پایان تابستان

کاربردش:

• کم کردن تراکم تاج

• حذف پاجوش‌ها و شاخه‌های مزاحم

• کنترل قد و شاخه‌های بسیار بلند

نکته مهم: این هرس باید سبک و محدود باشد؛ چون هرس سنگین در تابستان می‌تواند باعث آفتاب‌سوختگی و شوک به درخت شود.

۳.۳ هرس باردهی

زمان انجام: یک تا دو ماه قبل از شروع باردهی فصل بعد

هدف:
تمرکز انرژی درخت روی شاخه‌های بارده و افزایش کیفیت و مقدار محصول.

زمان دقیقش بسته به نوع درخت فرق دارد، اما اصلش ثابت است:
هرس باردهی همیشه نزدیک به فصل باردهی اتفاق می‌افتد.

۳.۴ هرس اضطراری

زمان انجام: هر وقت شاخه‌ای
شکسته، بیمار، آفت‌زده یا در حال گسترش قارچ باشد.

این هرس منتظر فصل نمی‌ماند؛ اگر درخت در خطر باشد، همان لحظه باید انجام شود.

۴. چگونه تشخیص دهیم کدام شاخه باید هرس شود؟

هرس درست یعنی انتخاب درست.
درخت پر از شاخه است، ولی فقط بعضی شاخه‌ها ارزش نگه‌داشتن دارند.
بقیه، مثل مصرف‌کننده‌های انرژی‌اند و باید حذف شوند.

در این بخش، شاخه‌هایی را معرفی می‌کنیم که حتماً و بدون تردید باید هرس شوند.

شاخه‌های خشک و بیمار

هر شاخه‌ای که رنگ آن تغییر کرده، پوک شده، یا آثار قارچ و آفت دارد، باید حذف شود.
این شاخه‌ها مثل «درهای باز» برای بیماری هستند و نگه داشتن آنها سالم‌ترین درخت را هم بیمار می‌کند.

شاخه‌هایی که به داخل تاج رشد می‌کنند

شاخه‌هایی که رو به داخل درخت رشد می‌کنند، نور و هوا را مسدود می‌کنند.
این شاخه‌ها نه‌تنها بارده نیستند، بلکه جلوی باردهی سایر شاخه‌ها را هم می‌گیرند.

هرس این شاخه‌ها تاج را باز و تنفس درخت را بهتر می‌کند.

شاخه‌های عمودی و “بیدزنی”

شاخه‌هایی که خیلی عمودی بالا می‌روند (معروف به بیدزنی)، اغلب بارده نیستند.
این شاخه‌ها انرژی درخت را می‌خورند ولی محصول نمی‌دهند.

اگر به صورت کنترل‌شده سرشاخه‌زنی نشوند، کل فرم درخت را به‌هم می‌ریزند.

شاخه‌های رقابتی با تنه اصلی

گاهی دو یا سه شاخه سعی می‌کنند نقش «تنه اصلی» را بازی کنند.
این شاخه‌ها به‌شدت قدرت تنه را کاهش می‌دهند و در آینده باعث دوشاخه شدن درخت می‌شوند.

در هرس فرم‌دهی باید یکی از آنها به‌عنوان تنه اصلی انتخاب و بقیه حذف شوند.

شاخه‌های روی‌هم‌افتاده یا ساینده

اگر دو شاخه روی هم ساییده شوند، زخم ایجاد می‌شود؛
زخم یعنی محل ورود قارچ، باکتری، آفت و کپک.

این شاخه‌ها باید حذف یا کوتاه شوند تا برخورد از بین برود.

شاخه‌هایی که خیلی نزدیک به زمین هستند

شاخه‌های کوتاه و نزدیک به خاک:

• بیماری را سریع‌تر جذب می‌کنند

• آبیاری را مختل می‌کنند

• و مانع تهویه زیر تاج می‌شوند

این شاخه‌ها تقریباً همیشه باید حذف شوند، مخصوصاً در گردو، پسته، آلو، گلابی، هلو و شلیل.

شاخه‌های بارده پیر و کم‌قدرت

درختان میوه شاخه‌های «سالمند» هم دارند؛
شاخه‌هایی که زمانی بارده بودند ولی الان ضعیف شده‌اند.

این شاخه‌ها باید حذف شوند تا شاخه‌های جوان فعال شوند.
به این کار «جوان‌سازی» می‌گویند.

پاجوش‌ها و چوخه‌ها

پاجوش‌ها (از ریشه) و چوخه‌ها (از تنه) سریع رشد می‌کنند ولی بارده نیستند.
این‌ها انرژی درخت را می‌خورند و باید همیشه حذف شوند—چه زمستان، چه تابستان.

۵. روش درست هرس درختان میوه (آموزش قدم‌به‌قدم)

هرس یک «بریدن ساده» نیست؛ یک برشِ مهندسی‌شده است.
اگر زاویه، ارتفاع، محل برش یا ابزار غلط باشد، درخت آسیب می‌بیند، بیمار می‌شود یا باردهی‌اش افت می‌کند.

در این بخش، استانداردترین روش هرس را به زبان ساده توضیح می‌دهیم.

انتخاب ابزار مناسب

برای هرس تمیز و بی‌خطر، ابزار باید:

• تیز باشد

• تمیز و ضدعفونی‌شده باشد

• متناسب با ضخامت شاخه انتخاب شود

ابزارهای کاربردی:

• قیچی باغبانی برای شاخه‌های نازک

• اره دستی برای شاخه‌های خشبی و ضخیم

• چسب باغبانی برای پوشش زخم‌ها

نکته مهم: ابزار کند = زخم پاره‌شده = خطر قارچ و بیماری.

پیدا کردن «نقطه درست برش»

هر برش باید کمی بالای جوانه رو به بیرون انجام شود.
چرا جوانه رو به بیرون؟
چون رشد شاخه بعدی به همان سمت خواهد بود و تاج درخت باز می‌ماند، نه بسته و شلوغ.

برش باید:

• با زاویه ۴۵ درجه

• ۰.۵ تا ۱ سانتی‌متر بالای جوانه

• بدون له شدن پوسته

باشد.

زاویه برش

زاویه ۴۵ درجه باعث می‌شود:

• آب روی برش نایستد

• زخم سریع‌تر خشک شود

• از ورود قارچ جلوگیری شود

اگر برش صاف و افقی باشد، آب جمع می‌شود و درخت دیرتر بهبود می‌یابد.

نحوه بریدن شاخه ضخیم (دو مرحله‌ای)

برای شاخه‌های ضخیم هیچ‌وقت نباید یک‌باره برش زد.
چون وزن شاخه باعث می‌شود در لحظه آخر پوست تنه را پاره کند.

روش صحیح:

1. ۲۰–۳۰ سانتی‌متر جلوتر از محل اصلی یک برش نیمه‌عمیق ایجاد کن (برش کمکی).

2. سپس در محل اصلی، برش کامل را بزن.

3. شاخه می‌افتد بدون اینکه پوست تنه آسیب ببیند.

این روش ضامن جلوگیری از «پوست‌بریدگی» است.

تمیزکاری بعد از هرس

هر برش یک زخم است و باید از آن مراقبت شود.

کارهای ضروری بعد از هرس:

• پوشاندن محل برش با چسب باغبانی

• جمع‌آوری شاخه‌های هرس‌شده

• سوزاندن یا خارج کردن شاخه‌های بیمار

• ضدعفونی ابزار بعد از اتمام کار

این مرحله جلوی ۸۰٪ بیماری‌های قارچی را می‌گیرد.

چقدر از شاخه را کوتاه کنیم؟

قاعده‌ی طلایی:

• اگر هرس فرم‌دهی است → ۳۰٪ تا ۴۰٪ کاهش

• اگر هرس باردهی است → ۱۰٪ تا ۲۰٪ کاهش

• اگر درخت جوان است → برش باید کم و سبک باشد

• اگر درخت مسن است → جوان‌سازی آهسته طی چند سال انجام شود

هرس سنگین یک‌باره روی درختان میوه شوک می‌آورد و باعث کاهش محصول سال بعد می‌شود.

باز کردن تاج (اصل مهم هرس حرفه‌ای)

هدف هرس این است که:

• نور به مرکز تاج برسد

• هوا جریان داشته باشد

• شاخه‌های بارده زیر سایه نمانند

برای این کار شاخه‌های رو به داخل باید حذف شوند و شاخه‌های اصلی باید «فضا» داشته باشند.

فرمول ساده:
هر شاخه اصلی = ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر فاصله از شاخه کناری

۶. اشتباهات رایج در هرس درختان میوه (و راه جلوگیری)

خیلی از درخت‌ها نه به‌خاطر کمبود آب یا کود، بلکه به خاطر هرس اشتباه مریض می‌شوند یا باردهی‌شان کم می‌شود.
این بخش خطاهای مرگبار اما ساده‌ای را که خیلی‌ها انجام می‌دهند توضیح می‌دهد.

هرس در زمان اشتباه

یکی از خطرناک‌ترین اشتباه‌هاست.
هرس سنگین در زمان رشد فعال (به‌خصوص در گرما) شوک شدید ایجاد می‌کند.

راه جلوگیری:

• هرس سنگین = فقط زمستان

• هرس سبک = تابستان

• هرس اضطراری = هر زمان لازم بود

بریدن شاخه درست و نگه‌داشتن شاخه غلط

بسیاری از باغداران تازه‌کار شاخه‌های بارده را هرس می‌کنند و شاخه‌های مزاحم را نگه می‌دارند.

راه جلوگیری:
شناخت شاخه‌های مزاحم:

• رو به داخل

• عمودی

• ساینده

• نزدیک به زمین

• بیمار

• پیر و کم‌بار

برش اشتباه (افقی یا نزدیک به جوانه)

برش افقی باعث جمع شدن آب و ایجاد قارچ می‌شود.
>برش خیلی نزدیک به جوانه باعث خشک شدن جوانه می‌شود.

راه جلوگیری:

• زاویه ۴۵ درجه

• ۰.۵ تا ۱ سانتی‌متر بالای جوانه رو به بیرون

استفاده نکردن از چسب باغبانی

زخم باز درخت = محل ورود قارچ و باکتری.
خیلی‌ها بعد از هرس هیچ محافظی نمی‌زنند.

راه جلوگیری:
بلافاصله بعد از هر برش، چسب باغبانی یا محافظ طبیعی بزن.

هرس بیش از حد (کشتن درخت با افراط)

هرس سنگین باعث شوک، کاهش باردهی و رشد بیش‌ازحد «بیدزنی» می‌شود.

راه جلوگیری:

• هرس فرم‌دهی: ۳۰٪–۴۰٪

• هرس باردهی: ۱۰٪–۲۰٪

• هرس سال‌های اول: بسیار سبک

• هرس درخت بالغ: تدریجی

استفاده از ابزار کُند یا آلوده

ابزار کند پوست را پاره می‌کند.
ابزار آلوده بیماری را منتقل می‌کند.

راه جلوگیری:
قبل و بعد از هرس، ابزار را با الکل یا جرم‌گیر ضدعفونی کن و همیشه تیز نگه دار.

نزدیک گذاشتن برش به تنه اصلی

بریدن شاخه از نزدیکی تنه باعث زخم بزرگ می‌شود و بهبود آن زمان زیادی می‌برد.

راه جلوگیری:
شاخه باید کمی از «حلقه پایه» کوتاه شود، نه دقیقاً چسبیده به تنه.

حذف نکردن پاجوش‌ها و چوخه‌ها

پاجوش‌ها و چوخه‌ها انرژی خالص درخت را می‌بلعند، اما محصول نمی‌دهند.

راه جلوگیری:
به‌محض مشاهده، حذف سریع و نزدیک به خاک.

بی‌توجهی به «جهت رشد بعدی»

بریدن شاخه بدون توجه به اینکه شاخه بعدی به کدام سمت رشد می‌کند.

راه جلوگیری:
همیشه برش را روی جوانه رو به بیرون انجام بده تا تاج باز شود.

۷. هرس انواع درختان میوه (زمان + نکته کلیدی + هشدار مهم)

در این بخش برای هر درخت دقیقاً سه چیز گفته می‌شود:
• بهترین زمان هرس
• اصل طلایی هرس آن درخت
• اشتباه مرگبار رایج

این مدل باعث می‌شود کاربر در کمتر از یک دقیقه تکلیف هر درخت را بفهمد.

نهال گردو

زمان هرس: زمستان، قبل از تورم جوانه‌ها.
اصل طلایی: باز کردن تاج و حذف شاخه‌های رقیب تنه اصلی.
هشدار: هرس سنگین گردو باعث «گریه درخت» و خروج شیره می‌شود؛ همیشه سبک هرس کن.

نهال بادام

زمان هرس: آبان تا اسفند (خواب کامل).
اصل طلایی: کنترل جوانه‌ها و حذف شاخه‌های نزدیک به هم برای جلوگیری از سایه‌انداز.
هشدار: قطع اشتباه شاخه‌های بارده، محصول را نصف می‌کند.

نهال انگور

زمان هرس: اواخر زمستان.
اصل طلایی: تعداد شاخه‌های بارده باید محدود باشد تا میوه درشت تولید شود.
هشدار: قطع شاخه اصلی یا قطع زیاد → خشکیدگی. این درخت حساس است.

نهال پسته

زمان هرس: اواخر زمستان تا اوایل فروردین.
اصل طلایی: حذف شاخه‌های پایینی برای تقویت بخش بالایی و جلوگیری از رشد نامتقارن.
هشدار: هرس اشتباه روی پسته سریعاً باعث ریزش گل و کاهش محصول می‌شود.

نهال هلو

زمان هرس: اوایل بهار یا اواخر تابستان.
اصل طلایی: باز کردن مرکز تاج برای تهویه و نورگیری.
هشدار: هرس غلط = شیوع سریع بیماری و آفات.

نهال شلیل

زمان هرس: اواخر زمستان.
اصل طلایی: حذف شاخه‌های بیمار و بارده‌سازی شاخه‌های جوان.
هشدار: حساسیت بالا به بیماری؛ ابزار حتماً باید ضدعفونی شود.

نهال انجیر

زمان هرس: اوایل بهار.
اصل طلایی: حذف شاخه‌های زاویه‌دار (۴۵ درجه) و شاخه‌های کنارهم برای باز شدن تاج.
هشدار: پوست انجیر به بیماری حساس است؛ برش‌ها باید کوچک و تمیز باشند.

نهال سیب

زمان هرس: هر ۲ تا ۳ سال یک‌بار، اواخر تابستان تا اوایل پاییز.
اصل طلایی: حذف شاخه‌های عمودی (بیدزنی) و حفظ شاخه‌های نیمه‌افقی.
هشدار: هرس زیاد باعث رشد علفی و کاهش گل‌دهی می‌شود.

نهال زردآلو

زمان هرس: اوایل بهار.
اصل طلایی: حفظ شاخه‌های بارده و حذف شاخه‌های نزدیک به هم.
هشدار: شاخه‌های بارده‌ی ضعیف را اشتباهی حذف نکن؛ این درخت حساس است.

نهال آلو

زمان هرس: بعد از برداشت محصول.
اصل طلایی: حفظ شاخه‌های قوی سال قبل و حذف شاخه‌های پایین و مزاحم.
هشدار: هرس زودهنگام باعث سرمای‌زدگی جوانه‌ها می‌شود.

نهال گیلاس

زمان هرس: اواخر تابستان یا اوایل بهار.
اصل طلایی: کوتاه‌کردن نوک شاخه‌های بارده برای کنترل ارتفاع.
هشدار: گیلاس به بیماری باکتریایی حساس است؛ برش‌ها کم و ظریف باشد.

نهال گلابی

زمان هرس: زمستان.
اصل طلایی: کنترل کورسون‌ها (شاخه‌های انتهایی بارده).
هشدار: حذف کورسون اشتباه = کاهش باردهی شدید.

نهال توت

زمان هرس: سال‌های اول پاییز.
اصل طلایی: کنترل ارتفاع تنه در ۵ سال اول.
هشدار: شاخه‌زنی سنگین → بروز بیماری باکتریایی.

نهال گوجه سبز

زمان هرس: زمستان تا اوایل بهار.
اصل طلایی: حذف شاخه‌های عمودی و باز کردن مرکز.
هشدار: حذف عمیق جوانه‌ها = خشکیدگی شاخه.

نهال انار

زمان هرس: زمستان (فرم‌دهی) + سالانه (باردهی).
اصل طلایی: انتخاب ۳ تا ۵ شاخه اصلی و حذف بقیه.
هشدار: هرس تابستانه در انار = آفتاب‌سوختگی و ضعف شدید.

نهال انبه

زمان هرس: اوایل تابستان.
اصل طلایی: هرس بعد از شروع باردهی، نه قبل از آن.
هشدار: شیره انبه آلرژی‌زا است؛ تماس مستقیم ممنوع.

نهال خرمالو

زمان هرس: اوایل اردیبهشت.
اصل طلایی: جوان‌سازی سالانه و کنترل ارتفاع.
هشدار: برش زیاد باعث ریزش میوه می‌شود.

نهال آلبالو

زمان هرس: سالانه، پایان زمستان.
اصل طلایی: باز کردن تاج و حذف شاخه‌های ناکارآمد.
هشدار: هرس سنگین = کاهش شدید محصول.

نهال ازگیل

زمان هرس: هر ۲ تا ۳ سال زمستان.
اصل طلایی: حذف شاخه‌های خشک و کم‌بار.
هشدار: شاخه‌زدایی زیاد، رشد این درخت آرام را مختل می‌کند.

نهال به

زمان هرس: سال پنجم به بعد (هرس شاخه).
اصل طلایی: حفظ شاخه‌هایی که زاویه باز دارند.
هشدار: برش زیاد شاخه‌های اصلی، تولید سال بعد را کم می‌کند.

نهال عناب

زمان هرس: زمستان.
اصل طلایی: عمودی‌کردن رشد تنه در سال‌های اول.
هشدار: هرس در زمان غلط باعث توقف رشد می‌شود.

نهال فندق

زمان هرس: اواخر تابستان یا زمستان.
اصل طلایی: حذف تدریجی شاخه‌های اضافی و نوک‌چینی هر ۳ سال.
هشدار: هرس تهاجمی موجب کاهش باردهی می‌شود.

برای مشاهده لیست انواع نهال زرشک به سایت نارون کشت مراجعه کنید.

۸. چک‌لیست حرفه‌ای هرس درختان میوه

این چک‌لیست برای این ساخته شده که کاربر هنگام هرس، دقیقاً بداند چه کاری انجام دهد و چه کاری نکند.

قبل از شروع هرس

• ابزار را ضدعفونی کن (الکل یا آب جوش).

• تیغه‌ها باید تیز باشند تا برش تمیز شود.

• نوع هرس را مشخص کن:
  فرم‌دهی؟ باردهی؟ تابستانه؟ اضطراری؟

• زمان هرس را با فصل درخت تطبیق بده.

• شاخه‌های بارده امسال را شناسایی کن تا اشتباهی حذف نشوند.

انتخاب شاخه‌هایی که باید حذف شوند

• شاخه‌های خشک و بیمار

• شاخه‌های رو به داخل تاج

• شاخه‌های عمودی (بیدزنی)

• شاخه‌های ساینده و روی‌هم‌افتاده

• شاخه‌های نزدیک به زمین

• پاجوش و چوخه

• شاخه‌های بارده پیر و کم‌قدرت

• شاخه‌هایی که با تنه اصلی رقابت می‌کنند

روش صحیح برش

• برش با زاویه ۴۵ درجه انجام شود.

• نیم سانتی‌متر بالای جوانه رو به بیرون بزن.

• برای شاخه ضخیم:
  اول یک برش کمکی (زیر شاخه)، بعد برش اصلی.

• پوست و تنه نباید پاره شود.

• برش‌ها باید کوتاه، تمیز و صاف باشند.

بعد از هرس

• محل برش را با چسب باغبانی بپوشان.

• شاخه‌های بیمار را از باغ خارج کن (یا بسوزان).

• خاک اطراف تنه را به‌هم نریز؛ ریشه حساس‌تر است.

• ابزار را دوباره ضدعفونی کن.

• اگر هرس سنگین بوده، آبیاری کمکی ملایم انجام بده.

هشدارهای مهم

• در تابستان هرس سنگین ممنوع.

• هرگز دو سال پشت‌هم روی یک درخت هرس شدید نزن.

• جوانه‌های بارده در هلو، شلیل، آلو و زردآلو حساس‌اند؛ دقت کن.

• انگور با هرس اشتباه خشک می‌شود؛ شاخه اصلی را نشکن.

• در گردو، هرس زیاد باعث خروج شیره (“گریه درخت”) می‌شود.

• انار را در تابستان هرس نکن (آفتاب‌سوختگی).

• انبه شیره آلرژی‌زا دارد—ماسک، دستکش، و لباس پوشیده ضروری است.

نسخه فوق‌فشرده (۲ خطی) برای چاپ کنار ابزار

• شاخه خشک، مریض، عمودی، رو به داخل، یا ساینده = حذف.

• برش ۴۵ درجه، بالای جوانه بیرونی، چسب روی زخم.

۹. جمع‌بندی نهایی هرس درختان میوه

هرس یک کار ظریف، هدفمند و علمی است.
درخت میوه برای اینکه محصول درشت، سالم و پرشمار بدهد، باید انرژی و نور را در شاخه‌های درست خرج کند—و این تنها با هرس اصولی امکان‌پذیر است.

در این مقاله یاد گرفتیم که:

• زمان مناسب هرس برای هر درخت فرق دارد، اما اصل کلی:
  هرس سنگین = زمستان / هرس سبک = تابستان

• شاخه‌هایی باید حذف شوند که مزاحم، بیمار، خشک، رو به داخل یا عمودی‌اند.

• برش باید با زاویه ۴۵ درجه و بالای جوانه بیرونی انجام شود.

• هر درخت میوه اصول ویژه‌ی خودش را دارد—از گردو و انگور تا هلو، پسته و آلبالو.

• اشتباه‌های ساده مثل هرس زیاد، ابزار کُند یا زمان اشتباه می‌تواند محصول سال بعد را خراب کند.

با رعایت همین چند اصل، هر باغدار می‌تواند رشد، سلامت، شکل و باردهی درختانش را چند برابر کند.

همین امروز با ما تماس بگیرید و مشاوره تخصصی دریافت کنید!

کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سوالات شما و راهنمایی برای انتخاب بهترین نهال متناسب با نیازها و شرایط شما هستند.

• کارشناس و مدیر مجموعه (مهندس حسام اصغری) :📞  8282-025-0938
• کارشناس باغبانی : 📞 8282-483-0933
• کارشناس گیاه پزشکی: 📞 8282-483-0920
• کارشناس فروش: 📞 8282-483-0921
• کارشناس فروش عمده: 📞 8282-483-0922

با ما، رویای باغ پربار به حقیقت می‌پیوندد!